Ο Αρίσταρχος από τη Σάμο (310-230 π.Χ.), σύγχρονος του Αρχιμήδη, ήταν ο πρώτος που διατύπωσε την ιδέα ότι η Γη περιστρέφεται γύρω από τον Ήλιο και όχι το αντίθετο, εισάγοντας έτσι μια πρώιμη μορφή του ηλιοκεντρικού μοντέλου.
Χρησιμοποίησε γεωμετρικές μεθόδους για να εκτιμήσει τα σχετικά μεγέθη και τις αποστάσεις του Ήλιου, της Σελήνης και της Γης, αν και οι αριθμοί του δεν ήταν ακριβείς λόγω περιορισμένων παρατηρησιακών δεδομένων.
Παρά το γεγονός ότι η θεωρία του δεν έγινε ευρέως αποδεκτή στην εποχή του, επηρέασε αργότερα τον Κοπέρνικο, ο οποίος αναγνώρισε τον Αρίσταρχο ως προγενέστερο υποστηρικτή του ηλιοκεντρισμού. Η ιδέα του βρήκε ισχυρότερη επιβεβαίωση πολλούς αιώνες αργότερα με τις ανακαλύψεις του Γαλιλαίου και του Κέπλερ.
