Το μυστήριο του 1729 και η σειρά «Futurama»

Πώς η σχέση δύο εκ των μεγαλύτερων μαθηματικών του 20ού αιώνα επηρέασε τη διάσημη σειρά κινουμένων σχεδίων 

Οι χαρακτήρες της σειράς «Futurama» μαζί με το ρομπότ Μπέντερ που φέρει τον αριθμό 1729

ΛΟΝΔΙΝΟ 

Το 1919 ξεκίνησε μια μοναδική σχέση μεταξύ δύο ανθρώπων, του Σρινιβάσα Ραμάνουτζαν, ενός φτωχού ινδού υπαλλήλου, και του Γκ. Χ. Χάρντι, ενός κορυφαίου μαθηματικού στο Πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ στη Βρετανία. Η φιλία τους έμελλε να αλλάξει την ιστορία των μαθηματικών. Οπως γράφει σε άρθρο του στο βρετανικό BBC o ινδός φυσικός και συγγραφέας Σάιμον Σινγκ σχεδόν έναν αιώνα αργότερα, η σχέση των δύο ανδρών αφήνει το αποτύπωμά της (και) στη διάσημη σειρά κινουμένων σχεδίων «Futurama».

Ο Χάρντι μεγάλωσε σε μια μεσοαστική οικογένεια στο Σάρεϊ της Αγγλίας. Σε ηλικία δύο ετών είχε ήδη μάθει να γράφει αριθμούς και ήταν φυσικό επακόλουθο αργότερα να σπουδάσει το αντικείμενο στο Κέιμπριτζ, όπου και έγινε μέλος των Αποστόλων του Κέιμπριτζ, μιας μυστικής κοινότητας διανοουμένων. Ο Ραμάνουτζαν γεννήθηκε στο ινδικό κρατίδιο Ταμίλ Ναντού. Τα τρία αδέλφια του πέθαναν όσο ήταν ακόμη βρέφη. Αν και πήγαινε στο τοπικό σχολείο, την πιο σημαντική εκπαίδευση την έλαβε από ένα βιβλίο που είχε δανειστεί από τη βιβλιοθήκη, το «Μια σύνοψη αποτελεσμάτων στα καθαρά και εφαρμοσμένα μαθηματικά» του Τζορτζ Καρ.

Το βιβλίο περιελάμβανε χιλιάδες θεωρήματα, τα οποία ο Ραμάνουτζαν μελέτησε ένα προς ένα. Σε ηλικία 21 ετών παντρεύτηκε την Τζανακιαμάλ, η οποία ήταν μόλις δέκα ετών. Μη έχοντας τα μέσα να πάει στο κολέγιο και καθώς έπρεπε να συντηρήσει τη σύζυγό του, ο Ραμάνουτζαν έπιασε δουλειά ως υπάλληλος στη Λιμενική Αρχή του Μαντράς, ενώ το ενδιαφέρον του για τα μαθηματικά παρέμενε αμείωτο. Το 1913 ο Ραμάνουτζαν έστειλε δύο δέματα στον Χάρντι που περιείχαν 120 θεωρήματα χωρίς απόδειξη, μερικά από αυτά εντελώς νέα.

Ο Χάρντι είπε ότι δεν είχε δει ποτέ κάτι παρόμοιο στη ζωή του και αποφάσισε να καλέσει τον νεαρό Ινδό, 26 ετών τότε, στο Κέιμπριτζ. Υπερηφανευόταν που κατάφερε να σώσει ένα τόσο σπουδαίο ταλέντο από την αφάνεια και αργότερα αποκάλεσε τη συνάντησή τους «το ένα και μοναδικό ρομαντικό συμβάν στη ζωή μου». Οι δυο τους ανέπτυξαν μια πολύ στενή συνεργασία, που οδήγησε σε ανακαλύψεις σε αρκετούς τομείς των μαθηματικών. Η ευφυΐα του Ραμάνουτζαν αναγνωρίστηκε το 1918, όταν έγινε μέλος της Βασιλικής Εταιρείας.

Η πορεία του νεαρού Ινδού ήταν εντυπωσιακή αλλά τελείωσε απότομα όταν προσβλήθηκε από φυματίωση. Επέστρεψε στην Ινδία το 1919, όπου και πέθανε το επόμενο έτος σε ηλικία 32 ετών. Η ζωή και το έργο του όμως συνεχίζουν να εμπνέουν τους σύγχρονους μαθηματικούς, όπως τον δρα Κεν Κίλερ, ο οποίος εγκατέλειψε τη θέση του ερευνητή για να συμμετέχει στη συγγραφική ομάδα τού «Futurama». Πρόκειται για έναν μόλις από τους μαθηματικούς που γράφουν για το «Futurama» αλλά και για τους «The Simpsons». Προκειμένου να τιμήσει τον Ραμάνουτζαν ο Κίλερ έχει επανειλημμένως κάνει αναφορά στον αριθμό 1729 στο «Futurama».

Ο συγκεκριμένος αριθμός προέκυψε σε μια συζήτηση μεταξύ του Χάρντι και του Ραμάνουτζαν, όταν ο δεύτερος νοσηλευόταν στο Πάτνι της Αγγλίας το 1918. Ο Χάρντι τον επισκέφθηκε στο νοσοκομείο και του ανέφερε ότι το ταξί που τον μετέφερε εκεί είχε τον αριθμό 1729, κάτι που, όπως ο ίδιος ανέφερε, θεώρησε κακό οιωνό. «Οχι» του απάντησε ο Ραμάνουτζαν «είναι πολύ ενδιαφέρων αριθμός. Είναι ο μικρότερος ακέραιος που μπορεί να εκφρασθεί με το άθροισμα των κύβων δύο ακεραίων με δύο διαφορετικούς τρόπους». Δηλαδή: 1729 = 1³ + 12³ = 9³ + 10³. Το ιδιόρρυθμο ρομπότ της σειράς, ο Μπέντερ, φέρει τον αριθμό 1729.

Ο αριθμός εμφανίζεται επίσης στο επεισόδιο «The Farnsworth Paradox», όπου ένα από τα πολλαπλά σύμπαντα στα οποία μεταπηδούν οι χαρακτήρες ονομάζεται «Σύμπαν 1729». Το διαστημόπλοιο Νίμπους φέρει επίσης τον ίδιο αριθμό. Ο Κίλερ πιστεύει ότι απλά και μόνο η αναφορά του στον αριθμό 1729 δικαιολογεί το διδακτορικό του. «Δεν ξέρω αν ο υπεύθυνος της διατριβής μου έχει την ίδια γνώμη» λέει αστειευόμενος.

Δημοσιεύτηκε στο HeliosPlus στις 16 Οκτωβρίου 2013

Πηγή: ΤΟ ΒΗΜΑ