Οι φυσικοί αριθμοί (με εξαίρεση τον αριθμό ) είναι είτε πρώτοι είτε σύνθετοι.
Πρώτοι αριθμοί είναι αυτοί που διαιρούνται μόνο με τον εαυτό τους και τη μονάδα. Τέτοιοι αριθμοί είναι οι:
Οι υπόλοιποι αριθμοί που ονομάζονται σύνθετοι μπορούν να εκφραστούν με έναν και μοναδικό τρόπο, ως γινόμενο πρώτων αριθμών.
Για παράδειγμα ο αριθμός γράφεται .
Άραγε υπάρχει κάποιος μαθηματικός τύπος που να υπολογίζει τους πρώτους αριθμούς;
Για να βρούμε π.χ. τον 5ο κατά σειρά άρτιο αριθμό χρησιμοποιούμε τον τύπο για και παίρνουμε . Υπάρχει μια τέτοια σχέση (έστω και πολυπλοκότερη) που αν θέλαμε να βρούμε τον πέμπτο κατά σειρά πρώτο αριθμό να θέταμε στη σχέση αυτή την τιμή n=5 και να παίρναμε τον αριθμό που είναι ο πέμπτος πρώτος αριθμός;
Λοιπόν, ένας τέτοιος τύπος υπάρχει – αλλά επειδή είναι περίπλοκος (;) τον αγνοούμε – και είναι ο εξής:
Για να κατανοηθεί η παραπάνω εξίσωση πρέπει να κατανοήσουμε τη συνάρτηση :
Καταρχήν οι αγκύλες [ ] εκφράζουν το ακέραιο μέρος του αριθμού που βρίσκεται μέσα σ’ αυτές. Για παράδειγμα [0,34]=0 ή [4,23]=4. Βέβαια δεδομένου ότι μέσα στις αγκύλες περιέχεται ένα συνημίτονο υψωμένο στο τετράγωνο, αυτό σημαίνει ότι το αποτέλεσμα θα είναι ή ή .
Αυτή η συνάρτηση γνωρίζει πότε ο αριθμός είναι πρώτος και πότε όχι. Όταν παίρνει την τιμή , τότε ο αριθμός είναι πρώτος, όταν παίρνει την τιμή είναι σύνθετος.
Για παράδειγμα αν θέσουμε – που είναι πρώτος αριθμός – παίρνουμε
ενώ για
H λειτουργία της παραπάνω συνάρτησης βασίζεται στο θεώρημα Wilson σύμφωνα με το οποίο, η έκφραση διαιρείται ακριβώς με το , μόνο όταν ο αριθμός είναι πρώτος.
Τώρα λοιπόν μπορούμε να κατανοήσουμε την εξίσωση που υπολογίζει τον n-στο πρώτο αριθμό
Μόνο που είναι αρκετά δύσχρηστη.
Για παράδειγμα αν αναζητούμε τον κατά σειρά πρώτο αριθμό τότε το παραγοντικό
mathworld.wolfram.com – Calvin C. Clawson, «Μαθηματικά Μυστήρια»