Marie-Sophie Germain
H Marie-Sophie Germain (1776-1831)γεννήθηκε σε μια εποχή επαναστάσεων. Τη χρονιά που γεννήθηκε έγινε η Αμερικανική επανάσταση και δεκατρία χρόνια αργότερα, στη χώρα της, η Γαλλική. Παρατηρώντας τη ζωή της θα λέγαμε πως η Germain ενσωμάτωσε το πνεύμα της επανάστασης μέσα στο οποίο γεννήθηκε. Ήταν μια γυναίκα που προερχόταν από τη μεσαία τάξη, η οποία πήγε ενάντια στις επιθυμίες της οικογένειάς της και τις κοινωνικές προκαταλήψεις της εποχής, για να γίνει αργότερα μια ιδιαίτερα αναγνωρισμένη μαθηματικός.
Παιδική ηλικίαΑπό παιδί είχε μεγάλο πάθος για τα μαθηματικά. Οι γονείς της όμως θεωρούσαν ότι το πάθος της αυτό ήταν ακατάλληλο για ένα κορίτσι. Έτσι, έκαναν ό,τι περνούσε από το χέρι τους για να την αποθαρρύνουν. Αναφέρεται, π.χ., ότι της στερούσαν τη θέρμανση και το φως, παίρνοντας τα κεριά από το δωμάτιό της και σβήνοντας τη φωτιά που το ζέσταινε, και όλα αυτά με σκοπό να την αποτρέψουν από το διάβασμα. Αποτέλεσμα όλων αυτών: το μελάνι πάγωνε από το κρύο αλλά η Germain τυλιγόταν με τα σκεπάσματα του κρεβατιού της, άναβε κεριά που είχε κρύψει και μελετούσε μέσα στη νύχτα.
Έτσι, αντιμέτωποι με την αποφασιστικότητα και την επιμονή της κόρης τους, οι γονείς της Germain λύγισαν και της επέτρεψαν να μελετά. Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι μελετούσε μόνη της και ό,τι κατάφερε στη ζωή της το κατάφερε χωρίς να έχει κάποιο δάσκαλο.
Κρυμμένη πίσω από ανδρικό όνομα
Όταν έκλεισε τα 18 της χρόνια ένα νέο πανεπιστήμιο ιδρύθηκε στο Παρίσι, το «Ecole Polytechnique». Η Germain κατάφερε να εξασφαλίσει σημειώσεις των διαλέξεων μέσω του ονόματος Antoine-August le Blanc. Ο Le Blanc ήταν φοιτητής ο οποίος εγκατέλειψε τις σπουδές του γιατί δεν μπορούσε να αντεπεξέλθει στις υψηλές απαιτήσεις της σχολής. Το πώς όμως έφταναν οι σημειώσεις στα χέρια της, αποτελεί μυστήριο μέχρι και σήμερα. Έτσι σε μια εποχή όπου η είσοδος στα πανεπιστήμια ήταν κλειστή σε γυναίκες, η απόκρυψη της γυναικείας ταυτότητας και η υιοθέτηση μιας αντρικής, αποτελούσε την μόνη λύση για μια «εκ του παραθύρου» είσοδο σε αυτά. Ο καθηγητής Lagrange στο τέλος των διαλέξεών του ζήτησε από τους σπουδαστές να υποβάλλουν μια τελική εργασία. Όταν διάβασε την δουλειά της Germain (υπο το όνομα «Le Blanc») ζήτησε μια συνάντηση ώστε να δει από κοντά αυτόν τον φωτισμένο νεαρό «άντρα». Έμεινε έκπληκτος όταν μπροστά του εμφανίσθηκε μια γυναίκα. Γοητευμένος όμως από την εξυπνάδα της Germain, την παρότρυνε να συνεχίσει τη μελέτη ώστε να εμπλουτίσει ακόμη περισσότερο της μαθηματικές της γνώσεις και συνέχισε να έχει επαφή μαζί της ως μαθηματικός σύμβουλος και συνεργάτης. Ο Lagrange συμπεριέλαβε μερικές από τις ανακαλύψεις της σε ένα παράρτημα στη δεύτερη έκδοση του Théorie de Fonctions Analytiques.Αρκετές από τις επιστολές της δημοσιεύθηκαν αργότερα στο έργο Oeuvres Philosophique deSophie Germain.
Κρυμμένη για πολλά χρόνια πίσω από το αντρικό όνομα Antoine-August le Blanc, η Germain συνεργαζόταν δια αλληλογραφίας με ένα κορυφαίο μαθηματικό, τον Gauss, ανταλλάσσοντας ιδέες και προτάσεις. Η επικοινωνία τους ξεκίνησε μετά την εμφάνιση του περίφημου έργου του Gauss Disquisitiones Arithmeticae το 1801. Μέσω αλληλογραφίας συζητούσαν για τα αποτελέσματά της Germain γύρω από την «θεωρία των αριθμών». Για τα αποτελέσματα αυτά της έδωσε πολλούς επαίνους, μια αξιολόγηση που επανέλαβε με επιστολές του στους συναδέλφους του. Η αληθινή ταυτότητα της Germain αποκαλύφθηκε στον Gauss μετά το 1806, όταν αυτή μεσολάβησε για την ασφάλεια του όταν διέτρεχε κίνδυνο. Όταν ο Gauss ανακάλυψε όλη την αλήθεια για την πραγματική της ταυτότητα, την επαίνεσε ακόμη περισσότερο. Οι δυο τους δεν συναντήθηκαν ποτέ.
Έργο
Η Germain έχει γίνει γνωστή για το έργο της σχετικά με τους πρώτους αριθμούς, την μερική λύση του θεωρήματος Fermat, και την συνεισφορά της στη μελέτη της ελαστικότητας και των μαθηματικών της φυσικής. Η ανάλυση της Germain οδήγησε στη μερική λύση του τελευταίου θεωρήματος του Fermat, το οποίο συναντάμε και ως θεώρημα Germain. Έκανε έτσι το πρώτο μικρό αλλά αποφασιστικό βήμα προς τη λύση και η πρότασή της παρέμεινε η σημαντικότερη συμβολή σχετικά με το άλυτο αυτό θεώρημα του Fermat για τα επόμενα 100 χρόνια (έως το 1843, όπου ο μαθηματικός Kummer έκανε μια αποτελεσματική προσπάθεια που οδήγησε στη λύση του). Η Germain, επίσης, έλαβε ανώνυμα μέρος σε τρεις διαγωνισμούς που διεξήγαγε η Γαλλική Επιστημονική Ακαδημία το 1811, 1813 και το 1816.
Το 1816 κέρδισε το πρώτο βραβείο για την μελέτη της σχετικά με τη «θεωρία της ελαστικότητας». Το βραβείο αυτό ήταν μεγάλης σημασίας, επειδή την εισήγαγε στις τάξεις των διαπρεπών μαθηματικών ενώ αποτέλεσε την πρώτη γυναίκα που της επετράπη η είσοδος στις συναντήσεις της Ακαδημίας. Έτσι μπορούσε πια να συναντά κορυφαίους μαθηματικούς χωρίς να χρειάζεται να κρυφτεί πίσω από ένα αντρικό όνομα. Η Germain πέθανε τον Ιούνιο του 1831 από καρκίνο του μαστού, και το πιστοποιητικό θανάτου της δεν την κατέταξε στην κατηγορία των μαθηματικών ή των επιστημόνων, αλλά στην κατηγορία των «rentier», δηλαδή a person of private means. Εντούτοις, λίγα χρόνια αργότερα, μια πινακίδα αναρτήθηκε στο σπίτι όπου πέθανε, με την επιγραφή “Sophie Germain, philosophe et mathématicienne”(Sophie Germain, φιλόσοφος και μαθηματικός).
Αναφορές
κκ
4 Fara, P. (2005). “Scientists anonymous: Great stories of women in science“. U.K.: Wizard Books.
5 Johnson, W. (1994). “Some women in the history of mathematics, physics, astronomy and engineering“. Journal of Materials Processing Technology, 40 (1-2), 33-71.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου