Ο Αρχιμήδης, σύμφωνα με τον Πλούταρχο και άλλες πηγές (όπως ο Βαλέριος Μάξιμος), ήταν τόσο απορροφημένος στη δουλειά του που δεν αντιλήφθηκε καν τον κίνδυνο που τον απειλούσε.
Η Πολιορκία των Συρακουσών (214-212 π.Χ.) ήταν μια κρίσιμη στιγμή στον Δεύτερο Καρχηδονιακό Πόλεμο, και ο Αρχιμήδης είχε προσφέρει σημαντική βοήθεια στην άμυνα της πόλης με τις καινοτόμες εφευρέσεις του, όπως οι καταπέλτες και οι περίφημοι "καθρέφτες καύσης".
Ο Ρωμαίος στρατηγός Μάρκελλος, επικεφαλής της πολιορκίας, φέρεται να είχε διατάξει να μην βλαφθεί ο Αρχιμήδης, λόγω του σεβασμού του για την ευφυΐα του. Παρά την εντολή αυτή, ένας στρατιώτης, αγνοώντας ή μη γνωρίζοντας την, τον σκότωσε όταν ο Αρχιμήδης αρνήθηκε να τον ακολουθήσει πριν ολοκληρώσει το μαθηματικό του πρόβλημα.
Η διάσημη φράση «Μη μου τους κύκλους τάραττε!» αποτυπώνει την αφοσίωσή του στη μαθηματική τελειότητα, ακόμη και μπροστά στο θάνατο.
