▪ Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης

Ιστορική Αναδρομή

Αλέξανδρος Παπαναστασίου (1876-1936). Πολιτικός και πρωθυπουργός (1924). Υπήρξε ο ιδρυτής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Το άγαλμά του βρίσκεται μπροστά στο κτίριο της Κεντρικής Βιβλιοθήκης.

Tην προσπάθεια για ίδρυση πανεπιστημίου στη Θεσσαλονίκη είχε ξεκινήσει ο Ελευθέριος Bενιζέλος, σε μία εποχή που η Βόρεια Ελλάδα μόλις είχε απελευθερωθεί και η τόνωση των «Νέων Χωρών», όπως αποκαλούνταν τότε οι νεοαπελευθερωθείσες περιοχές, προέβαλλε ως εθνική ανάγκη. Μάλιστα, παράλληλα με το πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης προβλεπόταν και η ίδρυση ενός ακόμη πανεπιστημίου στη Σμύρνη. H Μικρασιατική καταστροφή όμως ανέτρεψε εκείνα τα σχέδια. Αργότερα, το 1924, ο πρωθυπουργός Αλέξανδρος Παπαναστασίου αποφάσισε την ίδρυση του πανεπιστημίου και ξεκίνησε τις διαδικασίες που ευδοκίμησαν το καλοκαίρι του 1925.

Ο ιδρυτικός νόμος του πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης (ν. 3341/14-6-25) ψηφίστηκε στις 5 Ιουνίου 1925 από την τότε συντακτική συνέλευση έπειτα από πολλές και μακρές συζητήσεις και δημοσιεύθηκε στο φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως της 22ας Ιουνίου 1925. 

Από τις πρώτες ημέρες της ψήφισής του ο ιδρυτικός νόμος πέρασε από πολλές περιπέτειες και δοκιμασίες, που συνεχίστηκαν αδιάκοπα στα πρώτα χρόνια της εφαρμογής του λόγω της πολιτικής αναταραχής εκείνης της εποχής. Ωστόσο, το πανεπιστήμιο ξεκίνησε να λειτουργεί από το 1926 με πρώτο πρόεδρο τον Γεώργιο Xατζηδάκι και κατόπιν τον Χρίστο Tσούντα.

Στον ιδρυτικό νόμο μεγαλύτερη βαρύτητα δινόταν στην ανάπτυξη των θεωρητικών επιστημών, κατεύθυνση που συμβάδιζε άλλωστε με τις αντιλήψεις της εποχής. Τον πρώτο χρόνο, το 1926, λειτούργησε η Φιλοσοφική Σχολή, που στεγάστηκε στο κτίριο «Aλλατίνη», εκεί που στεγάζονται σήμερα οι υπηρεσίες της Νομαρχίας Θεσσαλονίκης.

Η έπαυλη Αλλατίνη

Σύντομα όμως διαπιστώθηκε ότι η επιλογή δεν ήταν η καλύτερη, γι’ αυτό και αποφασίστηκε η μεταστέγασή του, τον Οκτώβριο του 1927, στο μέγαρο της οδού Εθνικής Aμύνης, όπου προηγουμένως στεγαζόταν το B΄ Στρατιωτικό Νοσοκομείο. Το κτίριο αυτό επισκευάσθηκε και λίγο αργότερα επεκτάθηκε με την προσθήκη και τρίτου ορόφου. Σήμερα αποτελεί το ιστορικό κτίριο του πανεπιστημίου και στεγάζει ένα μέρος μόνο της Φιλοσοφικής Σχολής.

Η Φιλοσοφική Σχολή

Δίπλα στο γήπεδο του "Ηρακλή" διαμορφώθηκε η πλατεία του Χημείου. Στην επάνω πλευρά του οποίου κτίστηκε το 1957-1961 το κτίριο της Φυσικομαθηματικής Σχολής. 

Το γήπεδο του "Ηρακλή" 

Το κτίριο στα αριστερά είναι το Κεντρικό νοσοκομείο (Νοσοκομείο Γ. Γεννηματά).